As the Women Parliamentarians’ Caucus (WPC) and the Parliamentary Caucus for the Inclusion of Persons with Disabilities (PCIPD), we strongly condemn the incident that took place on 5th April 2024 at the Sethsiripaya where a woman with disabilities was obstructed from utilising her transportation services to leave the premises and was informed that vehicle access was exclusively reserved for VIPs. It has been brought to our notice that the language used by the relevant Security Officers has been highly insensitive, disrespectful and hurtful. The aforementioned incident occurred while she was an invited speaker in a workshop aimed at raising awareness about the inclusion of persons with disabilities, which was organised by the Ministry of Buddhasasana, Religious and Cultural Affairs.
Persons with disabilities makeup 9% of Sri Lanka’s population and often face discrimination and harassment in various spheres when they access different services, carry out their activities of daily living, and participate in their communities. Persons with disabilities also often experience difficulties due to the lack of necessary infrastructure and necessary provisions such as sign language interpretation, disability-friendly educational and employment facilities, and accessible transport.
Sri Lanka ratified the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities (UNCRPD) in 2016, undertaking the responsibility to “promote, protect and ensure the full and equal enjoyment of all human rights and fundamental freedoms by all persons with disabilities (people living with disabilities), and to promote respect for their inherent dignity”. The Sri Lankan Constitution also guarantees the right to equal access to shops, public restaurants, hotels, places of public entertainment and places of public worship of his own religion, regardless of race, religion, language, caste, sex or disability (Article 12 (3)). Therefore, the Government of Sri Lanka is obliged to ensure that persons with disabilities have comfortable access to all public buildings.
Moreover, the Constitution further states that special provisions can be made by law, subordinate legislation or executive action, for the advancement of women, children or disabled persons (Article 12 (4)). As such, Sri Lanka must uphold her promises for the advancement of the welfare of persons with disabilities, and strive to ensure that their rights are protected.
This incident highlights the intersectionality of discrimination and obstacles encountered by persons due to multiple identities. The individual concerned here is a woman with a disability rendering her particularly vulnerable to daily challenges. Therefore, it is incumbent upon the Government to factor in all these circumstances and strive to alleviate some of their burdens.
The National Secretariat for Persons with Disabilities, the Passport Office and many more Government services are regularly accessed by persons with disabilities. Since the security services to the Government offices in Battaramulla are the primary responsibility of the Urban Development Authority (UDA), we also urge the UDA to take necessary action to, inter alia, sensitise and educate the Security Officers on inclusive treatment and the use of inclusive language when dealing with women and persons with disabilities.
It is our responsibility as Sri Lankan citizens to ensure incidents like this do not occur in the future. As the WPC and the PCIPD, we strongly urge that the staff of Sethsiripaya (and other public spaces) be appropriately sensitised and informed about the rights of persons with disabilities. Moreover, we particularly urge Government officers to be aware and informed of the needs of persons with disabilities and to anticipate and make necessary provisions when conducting any future programs.
පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියන්ගේ සංසදය (WPC) සහ ආබාධ සහිත තැනැත්තන් අන්තර්කරණය සඳහා වන පාර්ලිමේන්තු සංසදයේ (PCIPD) ඒකාබද්ධ ප්‍රකාශය
2024 අප්‍රේල් මස 05 වැනි දින සෙත්සිරිපාය පරිස්‍රයේදී ඉන්පිටවීමට කටයුතු කරමින් සිටි ආබාධ සහිත කාන්තාවකට තම ප්‍රවාහන සේවය යොදාගැනීමට බාධා කරමින් පරිශ්‍රය තුළ වාහන භාවිත කිරීම ප්‍රභූවරුන් සඳහා පමණක්වෙන් කර ඇති බවට ප්‍රකාශ කොට ඇති අතර,පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියන්ගේ සංසදය(WPC) සහ ආබාධ සහිත තැනැත්තන් අන්තර්කරණය සඳහා වන පාර්ලිමේන්තු සංසදය (PCIPD)ලෙසඑකී සිදුවීමඅපි තරයේ හෙළා දකින්නෙමු.අදාළ අවස්ථාවේ දී ආරක්ෂක නිලධාරීන් භාවිත කළ භාෂාව ඉතා සංවේදී නොවන, අගෞරවනීය සහ සිත් රිදවන ආකාරයේ එකක් බව අපගේ අවධානයට ලක්ව ඇත. බුද්ධශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යාංශය විසින් සංවිධානය කරන ලද ආබාධ සහිත තැනැත්තන් අන්තර්කරණය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ වැඩමුළුවක ආරාධිත දේශකවරියක ලෙසපැමිණ සිටියදී ඉහත සිදුවීමට මුහුණ පෑමට අදාළ කාන්තාවට සිදුව ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 9%ක්ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගෙන් සංයුක්ත වන අතර ඔවුන් විවිධ සේවාවන් වෙත ප්‍රවේශවීමේ දී, ඔවුන්ගේ දෛනික ජීවන කටයුතු කරගෙන යාමේ දී මෙන් ම ඔවුන්ගේ ප්‍රජාකටයුතු වලට සහභාගී වීමේ දී විවිධ ක්ෂේත්‍රවල වෙනස් කොට සැලකීම්වලට මෙන් ම හිරිහැරවලට මුහුණ දෙති. අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් සහ සංඥා භාෂා පරිවර්ථනය, ආබාධිත-හිතකාමී අධ්‍යාපනික සහ රැකියා පහසුකම් සහ ප්‍රවේශ විය හැකි ප්‍රවාහන පහසුකම් වැනි අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන නොමැතිකම හේතුවෙන්, ආබාධ සහිත තැනැත්තන් බොහෝ විට දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ දෙයි.
වසර2016 දී ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතිය (UNCRPD) ශ්‍රී ලංකාව විසින් අපරානුමත කළ අතර,ඒ අනුව,(ආබාධ සහිත තත්ත්වයකින් පසුවන ඕනෑම අයෙකුගේ) “සියලුආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ සියලු මානව හිමිකම් සහ මූලික නිදහස පූර්ණ හා සමාන ලෙස භුක්ති විඳීමට හැකි වන පරිදි ප්‍රවර්ධනය කිරීමට, ආරක්ෂා කිරීමට සහ සහතික කිරීමට මෙන් ම ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ට පූර්ණ සහ අනන්‍ය ගෞරවයෙන් යුක්තව සැලකිලි ලැබිය හැකි වටපිටාවක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා වන වගකීම භාර ගන්නා ලදී.තව ද, ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් ජාතිය, ආගම, භාෂාව, කුලය, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය හෝ ආබාධිතභාවය නොසලකා සාප්පු, පොදු ආපනශාලා, හෝටල්, පොදු විනෝදාස්වාද ස්ථාන සහ තමා අදහන ආගමට අයත් පොදු නමස්කාර ස්ථාන සඳහා සමාන ලෙස ප්‍රවේශ වීමේ අයිතිය සහතික කර තිබේ (12 (3) ව්‍යවස්ථාව). එබැවින්, ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ට සියලුම පොදු ගොඩනැගිලි සඳහා සුවපහසු ප්‍රවේශයක් ඇති බව සහතික කිරීමට ශ්‍රී ලංකා රජය බැඳී සිටී.
එපමණක්ද නොව, කාන්තාවන්, ළමුන් හෝ ආබාධසහිත තැනැත්තන්ගේ අභිවෘද්ධිය සඳහා නීති සහ අනු නීති සම්පාදනය හෝ විධායක ක්‍රියාමාර්ග මගින් විශේෂ විධිවිධාන සම්පාදනය කළ හැකි බව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ (12(4) ව්‍යවස්ථාව).එහෙයින්, ශ්‍රී ලංකාව ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ සුබසාධනය සඳහා වූ සිය පොරොන්දු ඉටු කළ යුතු අතර, ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම සහතික කිරීමට උත්සාහ කළ යුතුය.
මෙම සිදුවීම, විවිධ අනන්‍යතා නිසා පුද්ගලයන්ට සිදුවන වෙනස්කම් හා බාධකවල අන්තර් ඡේදනය ඉස්මතු කරන්නකි. මෙහිදී අදාළ පුද්ගලයා ආබාධ සහිත කාන්තාවක් වන අතර ඇය දිනපතා අභියෝගවලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වේ. එබැවින් මේ සියලු තත්ත්වයන් සැලකිල්ලට ගෙන ඔවුන් මත පැටවී ඇති අධික බර අවම කර දීමට උත්සාහ කිරීම රජය සතු වගකීමකි.
ආබාධ සහිත තැනැත්තන් සඳහා වන ජාතික මහ ලේකම් කාර්යාලය, විදේශ ගමන් බලපත්‍ර ප්‍රධාන කාර්යාලය සහ තවත් බොහෝ රාජ්‍ය සේවාවන් වෙත ආබාධසහිත තැනැත්තන් නිරන්තරයෙන් ප්‍රවේශය සිදු කරනු ලබයි. බත්තරමුල්ලේ පිහිටි රජයේ කාර්යාලවල ආරක්ෂක සේවා සම්පාධනය නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියේ (UDA) මූලික වගකීම වන බැවින්,අනෙකුත් කරුණු අතරසියලු දෙනාම අන්තර්කරණය වන පරිදි පුද්ගලයන්ට සැලකීමමෙන් ම කාන්තාවන් සහ ආබාධ සහිත තැනැත්තන් සමඟ කටයුතු කිරීමේදී අන්තර්කරණය කරගත් භාෂාව භාවිතය පිළිබඳ ආරක්ෂක නිලධාරීන් දැනුවත් කිරීමට මෙන් ම ඔවුන් සංවේදනය කිරීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙසද අපි නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියවෙතින් ඉල්ලාසිටින්නෙමු.
මෙවැනි සිදුවීම් අනාගතයේ ඇති නොවීමට වග බලා ගැනීම ශ්‍රී ලාංකීය පුරවැසියන් වශයෙන් අපගේ වගකීමකි. සෙත්සිරිපායේ (සහ අනෙකුත් පොදු අවකාශයන්හි) කාර්ය මණ්ඩලය ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව නිසි ලෙස සංවේදී කර දැනුවත් කරන ලෙස පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියන්ගේ සංසදය සහ ආබාධ සහිත තැනැත්තන් අන්තර්කරණය සඳහා වන පාර්ලිමේන්තු සංසදය වශයෙන් අපි උදක්ම ඉල්ලා සිටින්නෙමු. තවද, ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ අවශ්‍යතා පිළිබඳව දැනුවත්ව සහ අවබෝධයෙන් පසුවන ලෙසත්, ඉදිරි වැඩසටහන් පැවැත්වීමේදී ආබාධ සහිත තැනැත්තන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කිරීම සම්බන්ධව පෙර සිට සැලසුම් කිරීමෙන් අනතුරුව අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන සලසන ලෙසත් අපි විශේෂයෙන් රජයේ නිලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නෙමු.
பாராளுமன்ற பெண் உறுப்பினர்களின் ஒன்றியம் (WPC) மற்றும் பாராளுமன்றத்தின் மாற்றுத்திறனாளிகள் உள்ளடக்கம் பற்றிய ஒன்றியத்தினால் (PCIPD) இணைந்து வழங்கப்படுகின்ற கூற்று
பாராளுமன்ற பெண் உறுப்பினர்களின் ஒன்றியம் (WPC) மற்றும் பாராளுமன்றத்தின் மாற்றுத்திறனாளிகள் உள்ளடக்கம் பற்றிய ஒன்றியம் (PCIPD) என்ற வகையில், 2024 ஏப்ரல் 5 ஆம் திகதி செத்சிறிபாயவில் மாற்றுத்திறனாளிப் பெண்ணொருவர் உரையாற்றச் சென்று பின்னர் செத்சிறிபாய வளாகத்திலிருந்து வெளியேறுவதற்கான போக்குவரத்துக்கு இடையூறு விளைவித்ததோடு குறித்த வளாகத்தை விட்டு வெளியேறுவதற்கான சேவைகள் மற்றும் வாகன அணுகலானது பிரத்தியேகமாக அதி முக்கிய நபர்களுக்கு (VIP Customers) மட்டுமே உரித்தானது எனவும் பாதுகாப்பு உத்தியோகத்தர்களால் தெரிவிக்கப்பட்டமை தொடர்பான சம்பவத்தை வன்மையாக கண்டிக்கிறோம். இந்தச் சம்பவத்துடன் சம்பந்தப்பட்ட பாதுகாப்பு உத்தியோகத்தர்கள் பயன்படுத்திய மொழிப் பிரயோகமானது மிகவும் கூருணர்வற்றது, அவமரியாதை ஏற்படுத்தும் மற்றும் புண்படுத்தும் வகையில் அமைந்திருந்தது என்ற விடயமானது எங்களது கவனத்துக்கு கொண்டு வரப்பட்டது. குறித்த மாற்றுத்திறனாளிப் பெண் புத்தசாசன, சமய மற்றும் கலாசார அலுவல்கள் அமைச்சினால் ஏற்பாடு செய்யப்பட்ட மாற்றுத்திறனாளிகளை உள்வாங்குவது தொடர்பான விழிப்புணர்வை ஏற்படுத்துவதற்கான செயலமர்வில் உரையாற்றுவதற்கு அழைக்கப்பட்ட பேச்சாளராக இருந்த போதே மேற்படி சம்பவம் இடம்பெற்றுள்ளது.
இலங்கையின் சனத்தொகையில் 9% வீதமானவர்கள் மாற்றுத்திறனாளிகளாகக் காணப்படுவதோடு, அத்தகைய மாற்றுத்திறனாளிகள் தங்களுக்கான பல்வேறு சேவைகளைப் பெற்றுக்கொள்வதற்கு அணுகும்போதும், தமது அன்றாட நடவடிக்கைகளை மேற்கொள்ளும்போதும், தங்களது சமூக செயற்பாடுகளில் பங்கேற்கும் போதும் பல்வேறு துறைகளில் பாகுபாடு மற்றும் துன்புறுத்தலுக்கு உள்ளாகின்றனர். தேவையான உள்கட்டமைப்பு மற்றும் சைகை மொழி விளக்கம், மாற்றுத்திறனாளிகளுக்கான நட்புறவுடன் கூடிய கல்விமுறை, வேலைவாய்ப்பு வசதிகள் மற்றும் அணுகக்கூடிய போக்குவரத்து போன்ற அவசியமான ஏற்பாடுகள் காணப்படாததால் மாற்றுத்திறன்களை கொண்டுள்ளவர்கள் அடிக்கடி சிரமங்களை அனுபவிக்கின்றனர்.
2016 ஆம் ஆண்டில் ஐக்கிய நாடுகள் மூலம் அறிமுகப்படுத்தப்பட்ட மாற்றுத்திறனாளிகளின் உரிமைகள் தொடர்பான சாசனத்தை (UNCRPD) இலங்கை அங்கீகரித்துள்ளது, அதாவது “அனைத்துவிதமான மனித உரிமைகள் மற்றும் அடிப்படைச் சுதந்திரங்களை முழுமையாகவும் சமமாகவும் மாற்றுத்திறனாளிகள் (மாற்றுத்திறன்களோடு வாழ்கின்ற மனிதர்கள்) அனுபவிப்பதை ஊக்குவித்தல், பாதுகாத்தல் மற்றும் உறுதி செய்வதற்கான பொறுப்பு மற்றும் அத்தகைய மாற்றுத்திறனாளிகளின் உள்ளார்ந்த கண்ணியத்திற்கான மரியாதையை மேம்படுத்துவதற்கான பொறுப்பை ஏற்றுக்கொண்டது. கடைகள், பொது உணவகங்கள் அல்லது ஓய்வகங்கள், பொதுப் பொழுதுபோக்கு இடங்கள் மற்றும் பொது மத வழிபாட்டுத் தலங்கள் போன்றவற்றுக்கான சமமான அணுகலை தனது சாதி, மதம், மொழி, இனம், பால் அல்லது மாற்றுத்திறன் போன்ற எந்த வகையான பாகுபாடுகளும் இன்றி அணுகுவதற்கான உரிமையை இலங்கையின் அரசியலமைப்பின் உறுப்புரை 12(3) உத்தரவாதமளிக்கின்றது. ஆகவே, இலங்கை அரசாங்கமானது மாற்றுத்திறனாளிகள் பொதுக் கட்டடங்களை வசதியாக அணுகுவதனை உறுதிசெய்வதற்கு கடமைப்பட்டுள்ளது.
மேலும், பெண்கள், பிள்ளைகள் அல்லது மாற்றுத்திறனாளிகளின் முன்னேற்றத்திற்காக சட்டம், துணைச் சட்டம் அல்லது நிர்வாக நடவடிக்கை மூலம் சிறப்பு ஏற்பாடுகள் மேற்கொள்ளப்படலாம் என அரசியலமைப்பின் உறுப்புரை 12(4) ஆனது மேலும் குறிப்பிடுகின்றது. அந்தவகையில், மாற்றுத்திறனாளிகளின் நலன்களை மேம்படுத்துவதற்கான தனது வாக்குறுதிகளை இலங்கை நாடானது நிலைநிறுத்தி, அவர்களின் உரிமைகள் பாதுகாக்கப்படுவதை உறுதிசெய்யப் பாடுபட வேண்டும். இந்தச் சம்பவமானது பல அடையாளங்கள் காரணமாக நபர்கள் எதிர்கொள்ளும் பாகுபாடு மற்றும் தடைகளின் ஒன்றோடொன்று தொடர்புடைய தன்மையை எடுத்துக்காட்டுகிறது. இங்கு குறித்த சம்பவத்துடன் சம்பந்தப்பட்ட தனி நபர் ஒரு மாற்றுத்திறனாளிப் பெண்ணாக காணப்படுவதோடு குறித்த பெண் அன்றாடம் பல சவால்களுக்கு ஆளாக நேரிடும் தன்மையும் காணப்படுகின்றது. எனவே, இவ்வாறான சூழ்நிலைகள் அனைத்தையும் கருத்திற்கொண்டு குறித்த மாற்றுத்திறனாளிகளுக்கு காணப்படுகின்ற சுமைகளைக் குறைக்கப் பாடுபடுவது அரசாங்கத்தின் கடமையாகும்.
மாற்றுத்திறனாளிகளுக்கான தேசிய செயலகம், கடவுச்சீட்டுகளை பெற்றுக்கொள்வதற்கான அலுவலகம் மற்றும் பல அரச சேவைகளை மாற்றுத்திறனாளிகள் தொடர்ந்தும் அணுகுகின்றனர். பத்தரமுல்லையில் அமைந்துள்ள அரச அலுவலகங்களுக்கான பாதுகாப்புச் சேவைகளானது நகர அபிவிருத்தி அதிகாரசபையின் (UDA) முதன்மைப் பொறுப்பாக இருப்பதால், அத்தகைய அலுவலகங்களில் பணிபுரிகின்ற பாதுகாப்பு உத்தியோகத்தர்களுக்கு எல்லோரையும் உள்ளடக்கி செயற்படுவதற்கான பயிற்சி மற்றும் பயன்பாடு குறித்து விழிப்புணர்வை ஏற்படுத்தவும், குறித்த பாதுகாப்பு உத்தியோகத்தர்கள் பெண்கள் மற்றும் மாற்றுத்திறனாளிகள் சேவைகளை அணுகும் போது அத்தகையவர்களை சிறந்த முறையில் வழிநடத்துவதற்கான கூருணர்வுடன் கூடிய மொழிப்பிரயோகம் தொடர்பாக குறித்த பாதுகாப்பு உத்தியோகத்தர்களுக்கு அறிவுறுத்துவதற்குத் தேவையான நடவடிக்கைகளை எடுக்குமாறும் நகர அபிவிருத்தி அதிகாரசபைக்கு (UDA) வலியுறுத்துகிறோம்.
எதிர்காலத்தில் இவ்வாறான சம்பவங்கள் இடம்பெறாமல் பார்த்துக்கொள்வது இலங்கைப் பிரஜைகளாகிய எமது பொறுப்பாகும். பாராளுமன்ற பெண் உறுப்பினர்களின் ஒன்றியம் (WPC) மற்றும் பாராளுமன்றத்தின் மாற்றுத்திறனாளிகள் உள்ளடக்கம் பற்றிய ஒன்றியம் (PCIPD) என்ற வகையில், செத்சிறிபாய (மற்றும் பிற பொது இடங்கள்) உத்தியோகத்தர்கள், மாற்றுத்திறனாளிகளின் உரிமைகள் குறித்து உரிய முறையில் விழிப்புணர்வோடு காணப்பட வேண்டும் என்பதை நாங்கள் வன்மையாக வலியுறுத்துகிறோம். மேலும், மாற்றுத்திறனாளிகளின் தேவைகள் குறித்து அரச உத்தியோகத்தர்கள் விழிப்புடன் இருக்குமாறும், எதிர்காலத்தில் ஏதேனும் நிகழ்ச்சிகளை நடத்தும்போது தேவையான ஏற்பாடுகளை முன்னறிவித்துச் செயற்படுமாறும் நாங்கள் குறிப்பாக கேட்டுக்கொள்கிறோம்.
